Gorzelnia i Rektyfikacja Siedliska

Witam,Siedliska Rżnij przyjacielu 250W ok

   W Królestwie Polskim w 1875 roku było około 70 dystylarni, a w całej Rosji w tym czasie działało ich 2747. Poniżej zamieszam opis jednej z większych gorzelni w swoich czasach, która znajdowała się w Siedliskach w lubelskim i była własnością Morytza Mayera i jego synów. Sam opis pochodzi z 1902 r.

SIEDLISKA

   „Piekną pogodę przynosi nam dzień 1 lipca. O godzinie 6.30 rano po godzinnem oczekiwaniu na spóźniony pociąg wyjeżdżamy z Lublina w liczbie 15-tu. Po godzinie podróży stajemy w Trawnikach, st. dr. żel. Nadwiślańskich. Stacja ta, mimo małych rozmiarów, ma wygląd europejski. Stąd wygodne ekwipaże, zaprzężone w praktyczne, dobrze zbudowane konie lubelskie, wiozą nas do Siedlisk, 7 wiorst od Trawnik odległych.

   Dzięki doskonałej komunikacji przestrzeń te przebywamy szybko. Kilka wiorst po świeżo zbudowanej szosie strategicznej, tak szerokiej i fundamentalnej, że wystarczy tylko podkłady i szyny ułożyć, aby ją na tor drogi żelaznej zamienić; dalej około 2 wiorst szosy lubelsko-chełmskiej już nie tak dobrze utrzymanej, wreszcie skręcamy na drogę świeżo brukowaną.

   Bruk ten na 3,5 wiorstach zbudował właściciel Siedlisk kosztem 36,000 rubli. Budowa takiej drogi zdawałaby się zbytkiem na pozór. Kto jednak zna drogi na gruntach rędzinnych, te okropne wyboje i lepkie błoto, przylegające do kół i kopyt końskich, ten uzna, że nakład był niezbędny, zważywszy przytem, że po tej drodze do stacji i od stacji Trawniki przewozi się około 2,400 tys. w. spirytusu z gorzelni i rektyfikacji w Siedliskach i węgiel dla tych zakładów. Obok tego i dla sąsiedniej okolic, dostarczającej buraki do cukrowni Trawniki, jest ona dobrodziejstwem.

   Po tym bruku wjeżdżamy w pięknie zbudowany folwark Siedliska, właściwiej mówiąc w podwórze wielkiej fabryki, o czem mnóstwo murowanych budynków i wielkie kominy świadczą.

   Uderza nas na wstępie nadzwyczajny ład, czystość i komfort, panujący w tem podwórzu fabryczno-gospodarskim. Chodniki z cegły lub kamienia łączą wszystkie budynki, a znaczna część podwórza przed zabudowaniami fabrycznymi, mieszkaniami i stajnią całkowicie wyłożona kamieniem.Siedliska - WieśniaczkaW

   Norma produkcji spirytusu dla gorzelni wynosi 3,200,000 st. rocznie, która też przerabia około 25,000 korcy ziemniaków własnych i kupnych i 1,600 korcy jęczmienia. Jest to więc fabryka trzy razy większa, niż przeciętne duże gorzelnie gospodarcze. Kampania trwa przez 6-7 miesięcy, do końca maja; olbrzymie ilości wywaru spasane zostają masą inwentarza na miejscu i na folwarkach. Korzec ziemniaków przerobionych na spirytus wypadł netto w r. 1899/1900 – 90 kop. W r. 1900/1901 – 100 kop. Zakład rektyfikacyjny połączony z gorzelnią jest jednym z największych w państwie, oczyszcza rocznie 2,400,000 wiader 40% spirytusu dla skarbu i na własny rachunek. Rektyfikacja jest przez cały rok. Do czasowego przechowywania tych olbrzymich ilości spirytusu służą wielkie rezerwoary żelazne, ogólnej objętości 40,000 wiader. Dwa ogromne kotły parowe, spalają dziennie opału za 125 rb., są czynne nieustannie.

Siedliska - Wieśniaczka3 AButelka po siedliskiej Wieśniaczce 🙂 – jedna najładniejszych i najbardziej oryginalnych etykietek

   Stała czynność maszyn parowych pozwoliła bez wielkiego stosunkowo kosztu urządzić oświetlenie elektryczne. Cała więc fabryka, podwórze, magazyny, domy mieszkalne i budynki inwentarskie są oświetlone elektrycznością. Światło to jest przeprowadzone również do najbliższego folwarku Wzgórek, gdzie nawet w spichrzu widzieliśmy lampki żarowe.

   Zwiedziwszy zakłady przemysłowe, dla braku czasu bardzo pobieżnie, zbliżamy się do wielkiego budynku w formie czworoboku. Jest to chlewnia zarodowa, mogąca pomieścić około 400 sztuk trzody.(…)”

   Siedliska - WojtekW Dalsze informacje o Siedliskach znalazłem w internecie. Znalazłem taki fragment wspomnień zebranych od najstarszych mieszkańców Siedlisk: Jak opowiada Józef Adamiak najwcześniejszym właścicielem majątku w Siedliskach, do którego należały jeszcze Marysin i Ksawerówka, a którego nazwiska pamiętają jeszcze niektórzy mieszkańcy, był to człowiek pochodzenia żydowskiego, niejaki ,,Majer” człowiek bardzo bogaty. Do niego należała również, funkcjonująca od 1904 roku, fabryka wódek i likierów. Za własne pieniądze wybudował szosę kamienną do Fajsławic i Marysina. Oprócz fabryki wódek w Siedliskach istniała także garbarnia skór, młyn, tartak, posterunek i sąd.

   Po roku 1914 kolejnym właścicielem majątku został również żyd, Szmul Ajchenbaum, który zarządzał nim aż do1925 Siedliska Sz.AjchenbaumW400 czasu drugiej wojny światowej, a więc do czasu gdy został wysiedlony przez Niemców i wysłany do Radomia skąd już nie wrócił.

   Czyżby zatem Fabryka Wódek i Likierów istniała od 1904 r. a wcześniej była tylko w Siedliskach Gorzelnia i Rektyfikacja? Na to wygląda. Przedstawiono obok reklama z 1925 r. potwierdza prawdziwość relacji. Ale kim był Szmul Ajchenbaum? Otóż Szmul Ajchenbaum (1879-?), był ortodoksyjnym żydem, który przybył do Lublina z guberni radomskiej. Był on zamożnym przedsiębiorcom, właścicielem browaru, fabryki koszernych wódek (nie wiem czy chodzi o Siedliska – chyba tak), radnym miejskim i przewodniczący zarządu gminy lubelskiej. Był on właścicielem Domu Handlowo-Przemysłowo-Rolniczego przy ul. Królewskiej, gdzie też mieszkała jego rodzina i gdzie założył także prywatny dom modlitwy. Ajchenbaumowie byli ludźmi bardzo pobożnymi, później przewodzili w Lublinie organizacjom ortodoksyjnym. To właśnie Szmul Ajchenbaum oddał w 1924 r. swoje place na Lubartowskiej pod budowę słynnej Jeszywas Chachmej Lublin i podarował pół miliona cegieł z własnego zakładu pod tę budowę.

1930 Szkoła talmudyczna Jeszywas Chachmej Lublin1930 r. Szkoła talmudyczna Jeszywas Chachmej – Lublin

   Księga adresowa z 1922 r. podaje, że właścicielem gorzelni w Siedliskach wytwarzającej 100 tys. wiader wódki był obok Szmula Ajchenbauma jeszcze N. Najgoldberg, ale nic o nim nie wiem.

   Co się działo po wojnie nie wiem? ale Gorzelnia w Siedliskach stoi po dziś dzień.

Siedliska Gorzelnia ok luxGorzelnia w Siedliskach w czasach współczesnych

   Na zakończenie zdjęcie Pejsachówki z kolekcji pollabela, po drugiej stronie rantu na butelce jest napis „Pejsachówka” 🙂 Wkrótce więcej informacji o samych Pejsachówkach.

Siedliska Pejsachówka okW1000

(1957)

No comments yet.

Leave a Reply