Witam,
Dzisiaj wyciąg z książki Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce inż. Juliana Kołaczkowskiego z 1888 r.
MIODOWARSTWO
Najdawniejszy z trunków w Polsce był miód, potem piwo i wino, nareszcie gorzałka czyli wódka. Wynalazek miodu przypisuje starożytność Islandii. Miód w najdawniejszych wiekach był tak szanowanym, że tylko samym bogom jako najprzyjemniejsza słodycz i ich kapłanom na ofiary był poświęcany, oraz uważany był za jedyną rozkosz tychże bogów. W Polsce był miód dawniej wielkim źródłem dochodu; w XII wieku nawet winy sądowe płacono miodem, rozumie się w tych miejscach, gdzie główny dochód kmieci był z pasiek. Zygmunt August pisał do starostów litewskich o miód i wyraził się: „bo u bas piją, a wy na rok naznaczony nie dostawiacie”. (Moraczewski: Starożytności polskie). Najdawniejsze miody były litewskie i kowieńskie, którymi prowadzono handel morski, potem ruskie i podolskie, pośledniejsze były mazowieckie. Za tegoż króla około r. 1552 jeszcze miód ze stołu nie schodził; później był napojem uboższej szlachty i mieszczan, a bogatsza szlachta wzięła się do wina, dopiero w połowie XVIII wieku zaczęto z miodu wyrabiać maliniak i wiśniak, mianowicie na Podolu sławne wyrabiano maliniaki i dereniaki, a na Rusi wiśniaki. Używano miodów podsycanych sokami, a mianowicie kierstrągu (Hirschentrank). Miód najmniej 3 lata liczący, nazywał się trojnik. Przez łatwość dostania wina z Węgier, później ten trunek prawie zupełnie ze stołu szlacheckiego usuniętym został.
Miód wyrabiano już za Kazimierza Wielkiego we Lwowie. W XIV wieku była miodosytnia w Gdańsku; w r. 1399 kosztował tu miód rygski 12 ton od 5-10 marek. Zabrzycki powiada w swojej kronice, że w r. 1445 mieli miodowary we Lwowie; także w Niżankowicach koło Przemyśla w XV wieku; w Grabowcu w tymże wieku wyrabiano miód. W XVI wieku: w Krzemieńcu, Warszawie (według Kromera), Janowcu, Lublinie, Potyliczu
, Tyszowcach, Kleczu, i w Goniądze. Za Zygmunta Augusta wyrabiano sławne miody w Kownie, które zwano lipcami, miody kowieńskie sławne były jeszcze w XIX wieku, wspomina o nich Mickiewicz w Panu Tadeuszu; sławne miody wyrabiano także w Kiejdanach na Litwie w XVII wieku. W tymże czasie wyrabiano także sławne miody: w Kątach, Płońsku, Osiecku, Korczynie, Zborowie nad Strypą, Wyrwie, Borku, Kazimierzu dolnym nad Wisłą, Korytnicy, Płazowie, Szczurowicach, Ubrynowie, Rajgrodzie, Hajsynie, Winnicy i w Piotrkowie, w ostatnim miejscu nadał Jerzy Ossoliński Żydom przywilej sycenia miodu i prowadzenia handlu, który to przywilej potwierdzony został przez króla Jana III. (Niemcewicza: Podróż do Wielkopolski).
W XVIII wieku wyrabiano miód w Leżajsku, Kutach, Łęczycy, w Łokaczach na Wołyniu, w Chodaczkowie w Tarnopolskiem i w Kulikowie koło Lwowa. Kowieńskie miody słyną od dawna. Sławne były także miody bodjakowe poberezkie.
Miodu i wosku wywożono mianowicie z Galicji wiele do Węgier i Austrii aż do Triestu. W r. 1804 było w Krakowie 10 miodowarów. Z początku XIX wieku trudnili się Żydzi w Tarnowie robieniem miodu. Miodowarstwo zwano w dawnych czasach także miodosytnią.
(549)
Leave a Reply